Trong bài giảng Thánh lễ tại Vương cung thánh đường Giáo hoàng Thánh Phaolô Ngoại Thành, Đức Hồng y Harvey tái khẳng định chủ đề trung tâm của Năm Thánh: một niềm hy vọng có khả năng đi qua lịch sử mà không rơi vào “lạc quan ngây thơ”. Vượt lên trên “lớp vỏ của sự cam chịu”, những giới hạn và bất toàn của con người, cánh cửa lòng thương xót vẫn “luôn luôn rộng mở”, trao ban một tự do nội tâm mà “không nhà tù nào có thể dập tắt”.
Trốn tránh thực tại của những giới hạn và bất toàn cá nhân, cũng như những thương tích của lịch sử hôm nay; hoặc ở lại, bị trói buộc trong những “nhà tù nội tâm”, để sự cam chịu dần trở thành thói quen rồi thành vết thương. Hai chuyển động đối nghịch nhưng bổ túc cho nhau, như việc mở và đóng Cửa Thánh. Tuy nhiên, chính nơi đó vẫn được lưu giữ ký ức về một lòng thương xót không bao giờ cạn, về một “ơn cứu độ đã được ban” và khi đã đi vào lịch sử thì trở thành hạt giống không ngừng sinh hoa kết trái. Đó là chân trời ý nghĩa mà vị Hồng y muốn gợi mở.
Thập giá Đức Kitô – niềm hy vọng duy nhất
Cửa Thánh của Vương cung thánh đường nằm bên phải mặt tiền, phía dưới cây thánh giá có khắc dòng chữ Spes unica – “Niềm hy vọng duy nhất”. Như Đức Hồng y nhắc lại trong Thánh lễ, niềm hy vọng duy nhất ấy chính là Thập giá Đức Kitô: một niềm hy vọng mang chiều kích Phục Sinh, nảy sinh từ sự tự hiến vô điều kiện và trổ sinh trong sự sống mới của cuộc Phục Sinh.
Dòng chữ khắc trên Cửa Thánh – Ad sacram Pauli cunctis venientibus aedem – sit pacis donum perpetuumque salus: “Nguyện cho tất cả những ai đến viếng Đền Thánh Phaolô này được ban tặng hồng ân hòa bình và ơn cứu độ muôn đời” – đã đồng hành với các tín hữu hành hương trong suốt năm qua, tiếp tục vang lên như lời cầu chúc để hồng ân hòa bình có thể lan tỏa trong một thế giới bị ghi dấu bởi “chiến tranh, khủng hoảng, bất công và mất phương hướng”.
“Niềm hy vọng không làm thất vọng”
“Đi đến một kết thúc luôn là một thời điểm, nhưng lòng thương xót của Thiên Chúa thì luôn luôn rộng mở”, Đức Hồng y nhấn mạnh trong bài giảng, mời gọi các tín hữu tiếp tục hành trình “hoán cải và hy vọng” mà Năm Thánh đã khơi dậy.
Tại nơi gắn liền với ký ức của Thánh Phaolô, câu trích từ Thư gửi tín hữu Rôma – “niềm hy vọng không làm thất vọng” – vang lên với sức mạnh đặc biệt. Đây không chỉ là khẩu hiệu của Năm Thánh, nhưng là một tuyên xưng đức tin. Thánh Phaolô đã viết những lời ấy trong bối cảnh của tù đày, bách hại và những “thất bại bề ngoài”, nhưng niềm hy vọng vẫn không suy tàn, vì không dựa trên khả năng mong manh của con người, mà trên tình yêu trung tín của Thiên Chúa.
Cửa Thánh – ngưỡng cửa của lòng thương xót
Theo Đức Hồng y Harvey, Cửa Thánh không chỉ là một ngưỡng cửa vật chất, nhưng là lời mời gọi bước qua, để bỏ lại phía sau những gì làm nặng trĩu tâm hồn, và đi vào không gian của lòng thương xót. Bước qua ngưỡng cửa ấy là từ bỏ mọi ảo tưởng tự mãn và khiêm tốn phó thác cho Thiên Chúa, Đấng duy nhất có thể ban cho cuộc sống con người ý nghĩa trọn vẹn.
Cửa Thánh cũng gắn liền với hành trình sám hối, như dấu chỉ của sự trở về trong hiệp thông và cuộc hồi hương về nhà Cha. “Thiên Chúa không bao giờ đóng cửa trước con người; chính con người được mời gọi bước qua”, Đức Hồng y khẳng định.
Hy vọng vượt trên lạc quan ngây thơ
Nhân đức hy vọng, gắn liền với Năm Thánh 2025, vượt xa mọi hình thức lạc quan hời hợt hay trốn chạy thực tại. Hy vọng Kitô giáo là chờ đợi trong tín thác “ơn cứu độ đã được ban” và đang tiến dần tới sự viên mãn. Một hành trình được sống với ánh mắt hướng nhìn vào Đức Kitô, đối diện với đau khổ trong xác tín rằng lời sau cùng thuộc về sự sống và ơn cứu độ.
Nhắc lại giáo huấn của Đức Giáo hoàng Phanxicô và Đức Giáo hoàng Lêô XIV, Đức Hồng y Harvey nói rằng hy vọng được nuôi dưỡng khi con người dám “đi xuống chiều sâu”, phá vỡ “lớp vỏ của sự cam chịu”. Một nhân đức mong manh nhưng mang sức mạnh có thể “thay đổi thế giới”.
Không nhà tù nào có thể dập tắt tự do nội tâm
Gợi lại hình ảnh Thánh Phaolô, từng bị giam cầm từ Philípphê đến Giêrusalem, từ Xêdarê đến Rôma, Đức Hồng y nhấn mạnh rằng những xiềng xích thể lý không thể dập tắt khát vọng hy vọng và tự do nội tâm của người sống trong Đức Kitô. “Không nhà tù nào có thể dập tắt tự do nội tâm của người sống trong Đức Kitô”, ngài khẳng định.
Trách nhiệm của người hành hương
Bước qua Cửa Thánh cũng là lời mời gọi trở lại với thế giới để làm chứng cho hồng ân đã lãnh nhận. Mỗi người hành hương mang theo trách nhiệm trở thành dấu chỉ khiêm tốn nhưng sáng ngời về sự hiện diện của Thiên Chúa trong một thế giới bị chia rẽ và sợ hãi.
“Khi Cửa Thánh khép lại”, Đức Hồng y kết luận, “xin cho trong tâm hồn chúng ta luôn rộng mở cánh cửa của đức tin, đức cậy và đức mến; xin cho cánh cửa của sứ vụ luôn mở ra, vì thế giới đang cần đến Đức Kitô”.
Nguồn: vaticannews.va/vi