Học hỏi Phúc âm Chúa nhật lễ Thánh gia năm A (Mt 2,3-15.19-23)

PHÚC ÂM: Mt 2,3-15.19-23

3 Nghe tin ấy, vua Hê-rô-đê bối rối, và cả thành Giê-ru-sa-lem cũng xôn xao. 4 Nhà vua liền triệu tập tất cả các thượng tế và kinh sư trong dân lại, rồi hỏi cho biết Đấng Ki-tô phải sinh ra ở đâu. 5 Họ trả lời : “Tại Bê-lem, miền Giu-đê, vì trong sách ngôn sứ, có chép rằng : 6 ‘Phần ngươi, hỡi Bê-lem, miền đất Giu-đa, ngươi đâu phải là thành nhỏ nhất của Giu-đa, vì ngươi là nơi vị lãnh tụ chăn dắt Ít-ra-en dân Ta sẽ ra đời.”

7 Bấy giờ vua Hê-rô-đê bí mật vời các nhà chiêm tinh đến, hỏi cặn kẽ về ngày giờ ngôi sao đã xuất hiện. 8 Rồi vua phái các vị ấy đi Bê-lem và dặn rằng : “Xin quý ngài đi dò hỏi tường tận về Hài Nhi, và khi đã tìm thấy, xin báo lại cho tôi, để tôi cũng đến bái lạy Người.” 9 Nghe nhà vua nói thế, họ ra đi. Bấy giờ ngôi sao họ đã thấy ở phương Đông, lại dẫn đường cho họ đến tận nơi Hài Nhi ở, mới dừng lại. 10 Trông thấy ngôi sao, họ mừng rỡ vô cùng. 11 Họ vào nhà, thấy Hài Nhi với thân mẫu là bà Ma-ri-a, liền sấp mình thờ lạy Người. Rồi họ mở bảo tráp, lấy vàng, nhũ hương và mộc dược mà dâng tiến. 12 Sau đó, họ được báo mộng là đừng trở lại gặp vua Hê-rô-đê nữa, nên đã đi lối khác mà về xứ mình.

13 Khi các nhà chiêm tinh đã ra về, thì sứ thần Chúa hiện ra báo mộng cho ông Giu-se rằng : “Này ông, dậy đem Hài Nhi và mẹ Người trốn sang Ai-cập, và cứ ở đó cho đến khi tôi báo lại, vì vua Hê-rô-đê sắp tìm giết Hài Nhi đấy !” 14 Ông Giu-se liền trỗi dậy, và đang đêm, đưa Hài Nhi và mẹ Người trốn sang Ai-cập. 15 Ông ở đó cho đến khi vua Hê-rô-đê băng hà, để ứng nghiệm lời Chúa phán xưa qua miệng ngôn sứ : Ta đã gọi con Ta ra khỏi Ai-cập.

19 Sau khi vua Hê-rô-đê băng hà, sứ thần Chúa lại hiện ra với ông Giu-se bên Ai-cập, 20 báo mộng cho ông rằng : “Này ông, dậy đem Hài Nhi và mẹ Người về đất Ít-ra-en, vì những kẻ tìm giết Hài Nhi đã chết rồi.” 21 Ông liền trỗi dậy đưa Hài Nhi và mẹ Người về đất Ít-ra-en. 22 Nhưng vì nghe biết Ác-khê-lao đã kế vị vua cha là Hê-rô-đê, cai trị miền Giu-đê, nên ông sợ không dám về đó. Rồi sau khi được báo mộng, ông lui về miền Ga-li-lê, 23 và đến ở tại một thành kia gọi là Na-da-rét, để ứng nghiệm lời đã phán qua miệng các ngôn sứ rằng : Người sẽ được gọi là người Na-da-rét.

 

CÂU HỎI TÌM HIỂU

1. Tại sao vua Hêrôđê lại muốn giết các con trẻ ở Bêlem và toàn vùng lân cận? Đọc Mt 2,16.

2. Đọc Mt 2,13. Đây là lần báo mộng thứ mấy cho Giuse? Ai là người báo mộng cho Giuse? Qua việc báo mộng cho Giuse, ta thấy Thiên Chúa là Đấng như thế nào?

3. Trong Cựu Ước, Thiên Chúa có hay báo mộng để cho con người biết ý Ngài không? Đọc Sáng thế 28,12; 37,5-9; Dân số 12,6.

4. Tại sao thiên sứ muốn Giuse đem Hài Nhi qua Ai-cập chứ không phải nước khác? Đọc 1 Vua 11,40; 2 Vua 25,26.

5. Đọc Mt 1,24; 2,14.21. Bạn nghĩ gì về thái độ của Giuse khi nghe thiên sứ của Chúa truyền dạy mình trong mộng?

6. Giuse đã giúp gì Thánh Gia trong thời gian sống ở Ai-cập. Đọc Mt 2,21-23. Tại sao Giuse lại đưa Hài Nhi và Mẹ Người về Na-da-rét?

7. Trong bài Tin Mừng này, có mấy câu trích dẫn Cựu Ước? Trích từ những sách nào trong Cựu Ước? Cách trích dẫn những câu ấy có giống nhau không? Đọc Mt 2,15.23.

8. Đọc Xuất hành 2,1-10. Bạn thấy Hài Nhi Giêsu có giống hài nhi Mô-sê ngày xưa không?

 

GỢI Ý CẦU NGUYỆN

Có bao nhiêu cụm từ Hài Nhi và Mẹ Người trong chương 2 của Tin Mừng Mát-thêu? (Mt 2,11.13.14.20.21). Bạn nghĩ gì về việc thánh Giuse thường đi với Hài Nhi Giêsu và Mẹ Maria trong các cuộc hành trình xa xôi vất vả? Bạn có thấy đó là một hình mẫu cho các gia đình chúng ta không?

 

PHẦN TRẢ LỜI

1. Khi vua Hêrôđê biết mình bị các đạo sĩ đánh lừa thì ông quyết định giết các bé ở Bêlem và toàn vùng lân cận, từ hai tuổi trở xuống (Mt 2,16). Nhà vua thấy rằng các đạo sĩ đã cố ý giấu không cho vua biết Vị Vua mới sinh của người Do-thái ở đâu. Để bảo vệ ngai vàng của mình, Hêrôđê dùng giải pháp chắc chắn nhất, đó là giết hết các bé trong độ tuổi đã được các đạo sĩ loan tin. Nhà vua hy vọng trong số các bé bị giết thế nào cũng có Vị Vua mới sinh này.

2. Đây là lần báo mộng thứ hai cho Giuse bởi vị thiên sứ của Chúa (Mt 2,13). Chúa ở đây được hiểu là Thiên Chúa. Qua việc thiên sứ của Chúa hiện ra báo mộng, chúng ta thấy sự quan phòng của chính Thiên Chúa muốn bảo vệ Đấng Kitô và Mẹ của Ngài khỏi mọi đe dọa bởi các thế lực trần gian (Mt 1,16). Đấng Kitô là Đấng đã được Đức Maria mang thai do quyền năng Thánh Thần (Mt 1,20). Đấng Kitô cũng được ông Giuse đặt tên là Giêsu vì Ngài sẽ cứu dân Do-thái khỏi tội lỗi của họ (Mt 1,21).

3. Vào thời xưa, người ta tin các thần linh báo tin cho con người qua giấc mộng. Trong Cựu Ước, Gia-cóp chiêm bao thấy một chiếc thang nối liền đất với trời, và từ trên thang, Thiên Chúa tỏ mình cho ông (Sáng thế 28,12). Giuse con ông Gia-cóp cũng hay kể các chiêm bao của mình cho các anh (Sáng thế 37,5-9). Nói chung, trong Cựu Ước, ĐỨC CHÚA có thể phán với các ngôn sứ trong giấc mộng, để tỏ cho họ biết ý Ngài (Dân số 12,6). Nhưng đối với ông Mô-sê, Ngài nói với ông trực diện, nhãn tiền, chứ không trong giấc mộng (Dân số 12,7).

4. Ai-cập vẫn được coi là nơi trú ẩn an toàn cho những người Do-thái cần tỵ nạn. Ai-cập là nơi rất gần với nước Ítraen và hơn nữa cũng khá thân thiện với dân Do-thái. Ở đây có đông người Do-thái cư ngụ. Ông Gia-róp-am đã trốn qua Ai-cập để khỏi bị vua Sa-lô-môn giết (1 Vua 11,40). Các tướng lãnh Do-thái và dân chúng đã lên đường đi Ai-cập để khỏi bị người Can-đê giết (2 Vua 25,26). Khi sinh mạng của Hài Nhi Giêsu bị đe dọa bởi vua Hê-rô-đê, thiên sứ đã báo mộng cho ông Giuse để ông đem Hài Nhi trốn sang Ai-cập (Mt 2,13).

5. Tin Mừng Mát-thêu ba lần nói rõ việc thiên sứ của Chúa hiện ra báo mộng cho ông Giuse (Mt 1,24; 2,14.21). Trong cả ba lần, ta đều thấy Giuse có cùng một thái độ. Ông chỗi dậy (egertheis), ra khỏi giấc ngủ của mình, và mau mắn thi hành điều được Chúa báo trong giấc mộng. Ông đã đón Maria về nhà làm vợ, hay đang đêm đưa Hài Nhi và Mẹ Người lánh sang Ai-cập, rồi lại đưa cả hai trở về Ítraen. Giuse đúng là một người công chính, vì khi tin Thiên Chúa đã ra lệnh cho mình thì ông không hề đặt vấn đề hay nghi ngờ. Ông hành động ngay lập tức, không kêu ca vì mình chưa kịp chuẩn bị, không bực bội vì những khó khăn mình sẽ gặp phải nếu thi hành lệnh truyền. Giuse cho thấy ông có đức tin mạnh mẽ vào lời Chúa truyền. Ông đã nói những tiếng Xin Vâng quan trọng, nhờ đó Con Thiên Chúa được bảo toàn sinh mạng khỏi tay Hêrôđê và được sống trong một gia đình có mẹ có cha. Giuse đã đứng mũi chịu sào để bảo vệ Hài Nhi Giêsu và Mẹ Maria khỏi những hiểm nguy. Tuy Giuse không là cha ruột của Giêsu hay thật sự là chồng của Maria, nhưng thánh nhân đã đóng trọn vẹn vai trò của người cha, người chồng trong gia đình, với rất nhiều tình yêu. Ông đã làm tròn sứ mạng tế nhị và độc đáo mà Chúa trao phó.

6. Chúng ta không biết rõ Thánh Gia đã ở Ai-cập bao lâu, có thể chỉ trong một thời gian ngắn. Dù sao ông Giuse cũng phải lo cho cuộc sống của một gia đình nhập cư tỵ nạn. Ông trải nghiệm những khó khan khi sống nơi đất khách quê người và ông còn phải lo bảo vệ Hài Nhi và Mẹ Người, vì có thể Hêrôđê đa nghi chưa chịu buông tha. Giuse phải luôn sống tín thác từng ngày. Khi được thiên sứ báo là Hêrôđê đã chết, Giuse định đưa Thánh Gia về vùng Giuđê, nhưng vì sợ Ác-khê-lao, con của Hêrôđê đang trị vì ở đó, nên ông đưa Thánh Gia về Galilê, về lại Na-da-rét là quê quán của cả ông và Maria (Mt 2,21-23).

7. Bài Tin Mừng này trích dẫn hai câu trong Cựu Ước. Cả hai đều được giới thiệu bằng câu: để ứng nghiệm lời Chúa phán qua miệng các ngôn sứ. Trích dẫn đầu tiên ở Mt 2,15 lấy từ sách ngôn sứ Hô-sê 11,1. Câu này hợp hơn để chỉ lúc Thánh Gia từ Ai-cập về lại Israen. Trích dẫn thứ hai (Mt 2,23) không rõ xuất xứ trong Cựu Ước nhằm chứng minh Đức Kitô là người làng Nadarét.

8. Đọc sách Xuất hành 2,1-10 ta thấy Hài Nhi Giêsu có nét tương đồng với hài nhi Mô-sê ngày xưa. Cả hai đều bị đe dọa tính mạng từ lúc mới chào đời, cả hai đều được Thiên Chúa bảo vệ để có thể sống mà thi hành sứ mạng cứu độ dân Chúa. Thiên Chúa luôn là Đấng mạnh hơn, bất chấp những thế lực làm hại con người.

Lm. Antôn Nguyễn Cao Siêu, SJ