Sáng ngày 11/12/2025, tại Điện Tông tòa Vatican, Đức Thánh Cha đã tiếp kiến cộng đồng Học viện Giáo hoàng về Khảo cổ học Kitô giáo nhân dịp kỷ niệm một trăm năm thành lập. Sau đây là diễn văn của Đức Thánh Cha trước những người hiện diện:DIỄN VĂN CỦA ĐỨC GIÁO HOÀNG LÊÔ XIV
GỬI ĐẾN BAN GIẢNG HUẤN VÀ SINH VIÊN
HỌC VIỆN GIÁO HOÀNG KHẢO CỔ KITÔ GIÁO
Phòng Clementina
Thứ Năm, ngày 11 tháng 12 năm 2025
Nhân danh Cha, và Con, và Thánh Thần.
Bình an ở cùng anh chị em!
Thưa Đức Hồng y,
Thưa Đức ông Viện trưởng, Đức ông Thư ký,
Thưa quý vị giáo sư, các nhân viên và sinh viên thân mến!
Hôm nay đánh dấu một trăm năm ngày vị tiền nhiệm đáng kính của tôi là Đức Piô XI, trong Tự sắc I primitivi cemeteri di Roma cristiana (Các nghĩa trang thời sơ khai của Kitô giáo Roma), đã nhắc lại rằng “các Giáo hoàng Roma luôn coi đó là bổn phận nghiêm ngặt của mình là phải bảo vệ và bảo tồn” di sản thiêng liêng, đặc biệt là “các hầm mộ dưới lòng đất thường được gọi là các hang toại đạo”, đồng thời không bỏ quên “các vương cung thánh đường đã vút cao lên bên trong các tường thành Roma với các bức tranh khảm tráng lệ, vô số bia ký, tranh vẽ, tác phẩm điêu khắc, cùng các đồ vật chôn cất và phụng vụ”. Trong cùng văn kiện ấy, Đức Piô XI đã đề cập đến “Giovanni Battista de Rossi, người chưa bao giờ được ca ngợi cho đủ” và “Antonio Bosio, nhà nghiên cứu không mệt mỏi về các cổ vật thánh của Roma”, những người khởi xướng ngành khảo cổ học Kitô giáo.
Nhân dịp đó, Đức Thánh Cha đã quyết định đặt Học viện Giáo hoàng về Khảo cổ học Kitô giáo bên cạnh Ủy ban Giáo hoàng về Khảo cổ Thánh và Hàn lâm viện Giáo hoàng về Khảo cổ học Roma, nhằm “hướng dẫn những người trẻ thiện chí từ mọi quốc gia và dân tộc đến với việc học tập và nghiên cứu khoa học về các cổ vật Kitô giáo.” Một thế kỷ sau, sứ mệnh này vẫn sống động hơn bao giờ hết, một phần nhờ các hội nghị quốc tế về khảo cổ Kitô giáo, qua đó Học viện thúc đẩy các nghiên cứu về một chuyên ngành mang tính đặc thù không chỉ đối với các khoa học lịch sử, mà còn gắn liền với đức tin và căn tính Kitô giáo.
Nhân dịp kỷ niệm này, với Tông thư được ban hành hôm nay, tôi muốn đề xuất một số suy tư về tầm quan trọng của khảo cổ học. Bây giờ, tôi chỉ xin đưa ra một số điểm làm rõ.
Trước hết, việc giảng dạy “khảo cổ học Kitô giáo”, được hiểu là nghiên cứu các di tích của những thế kỷ sơ khai của Kitô giáo, có quy chế nhận thức luận riêng, do các tham về số đặc thù về niên đại, lịch sử và chủ đề của nó. Tuy nhiên, chúng ta cũng nhận thấy rằng trong những bối cảnh khác, việc giảng dạy này được sáp nhập vào lãnh vực khảo cổ học Trung cổ. Về điểm này, tôi đề nghị anh chị em trở thành những người bảo vệ bản chất chuyên biệt của ngành học của anh chị em, trong đó tính từ “Kitô giáo” không nhằm thể hiện một lập trường tín ngưỡng, mà là để xác định chính chuyên ngành này với giá trị khoa học và chuyên môn riêng của nó.
Hơn nữa, khảo cổ học Kitô giáo là một lãnh vực nghiên cứu liên quan đến giai đoạn lịch sử của Giáo hội hiệp nhất, và do đó có thể là một công cụ hữu ích cho phong trào đại kết: thật vậy, các hệ phái Kitô giáo khác nhau có thể nhận ra nguồn cội chung của mình qua việc nghiên cứu các cổ vật Kitô giáo, và từ đó có thể nuôi dưỡng khát vọng tiến tới sự hiệp thông trọn vẹn. Về điểm này, tôi đã có được kinh nghiệm trong chuyến Tông du gần đây, khi ở İznik, tức Nicea cổ đại, tôi đã tưởng niệm Công đồng đại kết đầu tiên cùng với các vị đại diện của các Giáo hội và cộng đồng giáo hội khác. Sự hiện diện của những di tích các công trình Kitô giáo cổ xưa đã gây xúc động mạnh và tạo động lực cho tất cả chúng tôi. Liên quan đến chủ đề này, tôi đánh giá cao ngày nghiên cứu mà anh chị em đã tổ chức với sự cộng tác của Bộ Loan báo Tin Mừng.
Tôi cũng kêu gọi anh chị em, qua các nghiên cứu của mình, hãy tham gia vào “khoa ngoại giao văn hóa” mà thế giới hôm nay đang hết sức cần đến. Thông qua văn hóa, tinh thần, con người vượt qua những ranh giới quốc gia và vượt qua các rào cản thành kiến để phục vụ ích chung. Anh chị em cũng có thể đóng góp vào việc xây dựng những nhịp cầu, thúc đẩy các cuộc gặp gỡ và nuôi dưỡng sự hòa hợp.
Như tôi đã nhắc lại trong Tông thư, vào năm 1925, “Năm thánh Hòa bình” đã được cử hành; còn bây giờ chúng ta đang cử hành “Năm thánh Hy vọng”. Do đó, Học viện của anh chị em, theo một nghĩa nào đó, được đặt giữa hòa bình và hy vọng. Và quả thật, anh chị em là những người mang lại hòa bình và hy vọng ở bất cứ nơi đâu anh chị em làm việc, với các cuộc khai quật và nghiên cứu của mình, để khi biểu ngữ đỏ và trắng của anh chị em với hình ảnh vị Mục Tử Nhân Lành được nhận ra, những cánh cửa sẽ rộng mở cho anh chị em không chỉ với tư cách là những người mang đến tri thức và khoa học, mà còn là những sứ giả của hòa bình.
Cuối cùng, tôi muốn gợi lại một đoạn trong bài diễn văn của Thánh Gioan Phaolô II về Những nguồn cội Kitô giáo chung của các Quốc gia châu Âu, trong đó ngài nói: “Châu Âu cần đến Đức Kitô và Tin Mừng, vì cội rễ của tất cả các dân tộc trên lục địa này đều ở đó. Anh chị em cũng vậy, hãy lắng nghe thông điệp này!” (ngày 6 tháng 11 năm 1981). Kitô giáo chắc chắn nằm trong cội rễ của các xã hội và quốc gia châu Âu, với các nguồn mạch văn học và di tích; và công việc của các nhà khảo cổ chính là một sự đáp lời cho lời kêu gọi mà tôi vừa đề cập đến.
Các bạn thân mến, cảm ơn các bạn vì công việc của các bạn! Ước mong Học viện Giáo hoàng về Khảo cổ học Kitô giáo tiếp tục sứ vụ quý giá của mình đối với Giáo hội và văn hóa với một sức sống mới. Tôi phó thác lời nguyện ước này cho sự chuyển cầu của Đức Maria Rất thánh, và tôi ban Phép lành Tòa thánh cho các bạn. Cảm ơn các bạn.
Tri Khoan
Chuyển ngữ từ: vatican.va