Ngày 01 tháng 11: Lễ trọng Các thánh nam nữ

NHỮNG NGÀY LỄ PHỤNG VỤ

01 tháng 11

LỄ TRỌNG CÁC THÁNH NAM NỮ

Ngay từ cuối thế kỷ thứ II, đã có bằng chứng cho thấy các vị thánh đã được tôn kính. Trước hết là các vị thánh tử đạo, rồi đến các thánh tông đồ, những chứng nhân chính thức của đức tin. Sau những cuộc bách hại khốc liệt dưới thời Đế quốc Rôma, nhiều người nam và người nữ đã sống đời Kitô hữu anh hùng cũng dần dần trở thành đối tượng được tôn kính. Vị không tử đạo đầu tiên được tôn kính như một vị thánh là Thánh Martinô thành Tours. Vào khoảng cuối năm 1000, do việc “phong thánh” phát triển thiếu kiểm soát và tình trạng “mua bán” thánh tích, một tiến trình tuyên thánh đã được thiết lập, trong đó đòi hỏi có bằng chứng về các phép lạ. Lễ trọng kính Các thánh nam nữ khởi nguồn từ Giáo hội Đông phương vào thế kỷ IV, rồi lan rộng sang các nơi khác, được cử hành vào những ngày khác nhau: ngày 13 tháng 5 tại Rôma, và từ thế kỷ VIII, vào ngày 01 tháng 11 tại Anh và Ireland. Chính là ngày mà sau này cũng được Rôma chọn, bắt đầu từ thế kỷ IX. Lễ trọng này diễn ra vào thời điểm cuối năm phụng vụ, khi Giáo hội hướng nhìn về những thực tại sau cùng. Vì thế, thật thích hợp khi tâm hồn các tín hữu được hướng về những người đã vượt qua cửa thiên đàng.

Trích Tin mừng theo Thánh Mátthêu:

Thấy đám đông, Đức Giêsu lên núi. Người ngồi xuống, các môn đệ đến gần bên. Người mở miệng dạy họ rằng:

 “Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó,
vì Nước Trời là của họ.
Phúc thay ai hiền lành,
vì họ sẽ được Đất Hứa làm gia nghiệp.
Phúc thay ai sầu khổ,
vì họ sẽ được Thiên Chúa ủi an.
Phúc thay ai khát khao nên người công chính,
vì họ sẽ được Thiên Chúa cho thoả lòng.
Phúc thay oai xót thương người,
vì họ sẽ được Thiên Chúa xót thương.
Phúc thay ai có tâm hồn trong sạch,
vì họ sẽ được nhìn thấy Thiên Chúa.
Phúc thay ai xây dựng hoà bình,
vì họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa.
Phúc thay ai bị bách hại vì sống công chính,
vì Nước Trời là của họ.

Phúc thay anh em khi vì Thầy mà bị người ta sỉ vả, bách hại và vu khống đủ điều xấu xa.
Anh em hãy vui mừng hớn hở, vì phần thưởng dành cho anh em ở trên trời thật lớn lao. Quả vậy, các ngôn sứ là những người đi trước anh em cũng bị người ta bách hại như thế. (Mt 5,1-12)

Các thánh

Những người nam nữ thánh thiện – những người bạn đích thực của Thiên Chúa – mà hôm nay Giáo hội mời gọi chúng ta hướng nhìn lên, là những người đã được cuốn hút bởi lời mời gọi ấy và đã quyết định bước theo con đường của các mối phúc. Họ làm như thế không phải vì họ tốt lành hơn chúng ta, nhưng đơn giản vì họ “biết” rằng tất cả chúng ta đều là con cái Thiên Chúa, và họ đã cảm nghiệm điều đó cách sâu xa. Họ biết rằng mình là “những tội nhân đã được tha thứ”, đó chính là các thánh. Họ đã học biết để hiểu chính mình và hướng nỗ lực của mình về Thiên Chúa, về bản thân và tha nhân, biết tín thác vào Lòng Chúa Thương Xót trong sự yếu đuối của mình.

Hôm nay, các ngài khích lệ chúng ta hãy nhắm tới những điều cao cả, hướng tầm nhìn xa hơn về cùng đích và phần thưởng đang chờ đợi chúng ta. Các ngài mời gọi chúng ta đừng nản lòng trước những khó khăn mà chúng ta đối mặt hằng ngày, vì cuộc đời này không chỉ có điểm kết thúc, mà còn có một cùng đích – đó là sự kết hợp vĩnh cửu với Thiên Chúa. Qua lễ này, Giáo hội cho chúng ta chiêm ngắm các thánh đang ở bên cạnh chúng ta. Các ngài là những người bạn của Thiên Chúa và là gương mẫu của đời sống hạnh phúc, là những vị cầu bầu cho chúng ta và khích lệ chúng ta sống phần cuối của năm phụng vụ với niềm sốt sắng hơn.

Tám con đường

Con đường này thực ra được tạo nên bởi tám nẻo đường mà chính Đức Giêsu đã vạch ra trong Tin mừng: các mối phúc. “Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó, vì Nước Trời là của họ…”. Điểm nhấn không nằm nhiều ở từ “phúc thay”, nhưng ở từ “vì”. Một người không được chúc phúc chỉ vì họ “nghèo khó”, nhưng họ được chúc phúc vì chính trong sự nghèo khó ấy, họ ở trong điều kiện đặc biệt để đón nhận Nước Trời. Điều này cũng đúng với bảy mối phúc còn lại: “Phúc thay ai sầu khổ, vì họ sẽ được ủi an”; “Phúc thay ai hiền lành, vì họ sẽ được Đất hứa làm gia nghiệp”; “Phúc thay ai khao khát nên người công chính, vì họ sẽ được Thiên Chúa cho thoả lòng”; “Phúc thay ai xót thương người, vì họ sẽ được xót thương”; “Phúc thay ai có tâm hồn trong sạch, vì họ sẽ được nhìn thấy Thiên Chúa”; “Phúc thay ai xây dựng hoà bình, vì họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa”; “Phúc thay ai bị bách hại vì sống công chính, vì Nước Trời là của họ”; “Phúc thay anh em khi vì Thầy mà bị người ta sỉ nhục… Hãy vui mừng hớn hở, vì phần thưởng dành cho anh em ở trên trời thật lớn lao”. Chính từ “vì” này mới là chìa khóa giải thích tất cả, cho thấy người hiền lành tìm được niềm tín thác ở đâu, người xây dựng hoà bình tìm thấy niềm vui ở chỗ nào… Vì thế, “phúc thay” không chỉ được hiểu như một cảm xúc đơn thuần, dù điều đó cũng quan trọng, nhưng như một niềm hy vọng thúc đẩy chúng ta đứng dậy, không để cuộc đời quật ngã, không bỏ cuộc, tiếp tục tiến bước… vì Thiên Chúa ở cùng chúng ta. Ngự trong chúng ta.

Do đó, điểm cốt lõi là nhận ra Thiên Chúa, ở bên cạnh Ngài, trở thành đối tượng của ánh nhìn yêu thương từ Ngài, chiêm ngắm Thiên Chúa, không chỉ ở tương lai trên thiên đàng, mà ngay hôm nay, trong hiện tại. Chúng ta được mời gọi bước đi trên tám con đường này để có thể ngay từ bây giờ được tham dự vào niềm vui được mô tả trong sách Khải huyền. Tất cả chúng ta đều có thể bước đi trên những con đường ấy: “Anh em hãy xem Chúa Cha yêu chúng ta dường nào: Người yêu đến nỗi cho chúng ta được gọi là con Thiên Chúa – mà thực sự chúng ta là con Thiên Chúa. Hiện giờ chúng ta là con Thiên Chúa, nhưng chúng ta sẽ như thế nào, điều ấy chưa được bày tỏ” (x. 1Ga 3,1-3). Và với điệp khúc của Thánh vịnh Đáp ca, chúng ta có thể thưa rằng: “Lạy Chúa, đây là dòng dõi những kẻ tìm kiếm Thánh Nhan Ngài.” Và không phải vì chúng ta tốt lành hơn hay kém hơn, nhưng vì chính Thiên Chúa yêu thương chúng ta.

Còn tôi thì sao?

Trong “Tám Điều” này, được biết đến như các mối phúc, Chúa Giêsu mở rộng lời mời gọi ấy đến bạn và tôi: “Bạn có quan tâm đến Nước Trời không? Bạn có quan tâm đến một mục tiêu cao cả hơn trong đời không?” Chắc chắn, thế gian chọn một con đường khác: nó mời gọi chúng ta tìm hạnh phúc qua một đời sống an toàn về kinh tế, thoải mái, thay vì đời sống “nghèo khó trong tâm hồn”. Nó mời gọi chúng ta hưởng thụ bằng mọi cách và bằng mọi phương tiện có thể, thay vì nói: “Phúc thay những ai sầu khổ”. Nó mời gọi chúng ta thắng vượt người khác thay vì trở nên hiền lành. Nó mời gọi chúng ta thỏa mãn cơn đói khát với mọi thứ, không cần điều kiện này kia, thay vì hài lòng với hoà bình và công lý. Nó mời gọi chúng ta nghĩ đến bản thân thay vì xót thương người khác. Nó mời gọi chúng ta đi theo ý thích của trái tim, thỏa mãn mọi đam mê, thay vì trong sạch trong tâm hồn. Nó mời gọi chúng ta bảo vệ lãnh địa của riêng mình thay vì trở thành những người kiến tạo hoà bình. Nó mời gọi chúng ta thống trị và bách hại thay vì chấp nhận bị sỉ nhục!

Các mối phúc có thể thực sự có vẻ phi lý, nhưng chúng chính là tám con đường dẫn đến một đời sống đẹp, thánh thiện, hạnh phúc… một đời sống thành công. Hoặc, nếu muốn, là một đời sống thánh thiện. Không phải về lời nói, không phải về ý tưởng… vì nếu quan sát kỹ, các mối phúc cho ta thấy một bức chân dung của chính Chúa Giêsu: nghèo khó, hiền lành, xót thương, sẵn sàng từ bỏ… chỉ được thúc đẩy bởi mong ước “phải làm việc của Cha Ta” (x. Lc 2,41-50).

Như đã nói ở trên, trọng tâm không nằm ở từ “phúc thay”, nhưng ở từ “vì”: hạnh phúc, phúc lành phát sinh từ việc nhận thức đời mình, có định hướng, một lý do sống mà thậm chí đáng để hy sinh cả mạng sống: “Cha mẹ không biết là con có bổn phận ở nhà của Cha con sao?”, “…vì Nước Trời là của họ”. Niềm vui, phúc lành, do đó, không đến từ các điều kiện bên ngoài, dù là thịnh vượng, khoái lạc hay thành công – những trải nghiệm mong manh và chóng qua (x. Mt 7,24-28) – mà từ hạnh phúc Thiên Chúa hứa ban cho những ai chọn sống theo một lối sống nhất định và thể hiện điều đó trong đời sống hằng ngày.

Các thánh ngay bên cạnh chúng ta

Lễ trọng hôm nay chứng minh rằng một đời sống “hạnh phúc”, “đẹp đẽ”, “thành công”, “thánh thiện”… là có thể. Ngày hôm qua đã có thể, và hôm nay cũng có thể – cho tất cả mọi người. Nó cũng có thể dành cho chúng ta. Chúng ta có thể trở thành những “vị thánh ngay bên cạnh” mà Đức Giáo hoàng Phanxicô nhắc đến – tức là những người nam người nữ đã hòa giải với chính mình, với tha nhân và với Thiên Chúa, những người có thể tỏa sáng ánh sáng của Tình yêu thương xót của Thiên Chúa giữa dòng đời thường nhật. Trong gia đình, nơi làm việc, trong thời gian rảnh… họ biết cách sống như Đức Giêsu, tín thác rằng “Tám Con Đường” là chắc chắn. Qua Bí tích Rửa tội, chúng ta đã là các thánh, nhưng chúng ta không biết điều đó! Quá thường xuyên, chúng ta thậm chí không nhận ra khả năng này mà Bí tích Rửa tội đã đặt trong tay chúng ta: và thực sự là như vậy – bởi vì đây chính là cách mà Chúa Giêsu muốn!

Một câu chuyện

Khi đang tham quan một nhà thờ ở Turin, một học sinh hỏi giáo viên của mình về một số ô kính màu. “Đó là hình ảnh của một số thánh,” giáo viên trả lời. “Họ có một tình bạn đặc biệt và sâu sắc với Chúa Giêsu.” Vài ngày sau, vào lễ Các thánh, một linh mục hỏi các em học sinh có biết giải thích các thánh là ai và họ đã làm những việc gì hay không. Cậu bé đã hỏi câu hỏi trước đó giơ tay và tự tin trả lời: “Các thánh là những người để Ánh sáng đi qua chính mình.”

Tâm Bùi chuyển ngữ
từ Vatican News