Từ năm 2021, Thượng Hội đồng Giám mục thế giới lần thứ 16 đã suy tư, cầu nguyện, cùng nhau làm việc, lắng nghe và đối thoại trong Chúa Thánh Thần để hướng tới một Giáo hội mang tính hiệp hành: hiệp thông, tham gia và sứ vụ. Qua hai Đại hội của Thượng Hội đồng chúng ta có được các tài liệu hướng dẫn, và nhiều buổi họp triển khai ở các cấp các nhóm trong Giáo hội địa phương. Từ đó giáo dân có cơ hội để học hỏi, suy ngẫm, đánh giá, tự nhận thức, và có những trải nghiệm chủ quan của chính mình cũng như những kinh nghiệm khách quan của những Kitô hữu khác trong lối sống hiệp hành của từng cộng đoàn nhỏ.
1. Ý thức thuộc về Giáo hội
Chúng ta không chỉ đề cập đến nhận thức hay quan điểm ý thức thuộc về Giáo hội, nhưng còn nhắm đến các giá trị cốt lõi mà các Kitô hữu áp dụng và mang lại trong việc thực thi lời Chúa, có thể là trách nhiệm với Giáo hội, và trách nhiệm với xã hội.
Trách nhiệm với Giáo hội: ý thức thuộc về Giáo hội thể hiện qua niềm vui với lòng biết ơn về những ân huệ thiêng liêng, qua sự gắn kết giữa các tín hữu, tạo nên một cảm giác thuộc về và hỗ trợ lẫn nhau trong đức tin. Chúng ta thấy rằng, ý thức thuộc về Giáo hội đang dần dần lớn lên trong tâm trí của nhiều anh chị em qua các buổi họp, những giờ cầu nguyện, hoạt động bác ái, sinh hoạt đạo đức, những hoạt động thể hiện sự hiệp thông sâu sắc hơn trong cùng một Thần Khí duy nhất; đồng thời được thể hiện qua sự tham gia vào công việc của hội đoàn và giáo xứ nhiều hơn với sự thể hiện hết khả năng Chúa ban, và cũng tôn trọng việc làm của người khác trong sự hiệp nhất; nhất là tích cực đi ra loan báo Tin Mừng và làm cho muôn dân trở thành môn đệ Chúa nhiều hơn.
Trách nhiệm xã hội: ý thức thuộc về Giáo hội khi giáo dân tham gia vào các hoạt động phục vụ cộng đồng, giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn và bảo vệ môi trường theo lời mời gọi của Giáo hội.
Ý thức thuộc về Giáo hội không chỉ ảnh hưởng tốt đến đời sống cá nhân của các tín hữu mà còn có tác động đến giáo xứ, hội đoàn và xã hội rộng lớn hơn, thông qua các hoạt động bác ái, giáo dục và bảo vệ quyền lợi con người.
2. Tinh thần hiệp hành của các tín hữu
Những thách thức trong việc xây dựng cộng đoàn hiệp hành không thể thiếu, có thể vào lúc này hay lúc khác, nó làm cản trở bước tiến của các hội đoàn và các giáo xứ. Tuy nhiên, cũng có nhiều hội đoàn giáo dân đang cùng nhau đi trên một con đường, và hiệp thông với nhau trong những lúc vui, những lúc buồn nhằm xây dựng cộng đoàn có phẩm chất tốt đẹp hơn. Họ gặp nhau, lắng nghe, cầu nguyện và đối thoại trong Chúa Thánh Thần, tôn trọng ý kiến và quan điểm của nhau, tạo ra một không gian cởi mở và an toàn để nhiều người có thể chia sẻ suy nghĩ và cảm xúc của mình. Họ tham gia, cộng tác, khuyến khích mọi người tham gia vào các hoạt động của giáo xứ, từ việc tổ chức giáo xứ cho đến việc phục vụ những người cần giúp đỡ. Họ hướng tới mục tiêu chung, đó là phát triển đức tin, tình yêu thương và sự phục vụ.
Tinh thần hiệp hành của các tín hữu được Chúa Thánh Thần soi sáng, nâng đỡ và hướng dẫn. Không phải ai cũng có Chúa Thánh Thần như nhau, nhưng chúng ta có mở lòng ra để đón nhận Ngài và thao thức sống ơn hiệp hành với nhau, thì chúng ta sẽ có một cộng đoàn có Chúa Thánh Thần, đầy tràn ơn Chúa Thánh Thần. Nơi đó tinh thần tích cực hiệp hành không chỉ giúp củng cố mối quan hệ giữa các thành viên trong cộng đoàn, giúp các thành viên tiếp tục hoán cải mỗi ngày mà còn góp phần xây dựng một Giáo hội nhỏ vững mạnh và đầy sức sống của Chúa Thánh Thần.
Hoán cải hiệp hành, trong cộng đoàn, chúng ta cũng nhìn thấy việc hoán cải không chỉ thay đổi về mặt hình thức, về cơ cấu nhưng còn nhiều mặt khác quan trọng cũng đang được thay đổi, như hoán cải trong tương quan, trong các mối quan hệ, hoán cải về mặt đạo đức có chiều sâu hơn và biểu lộ ra bên ngoài một cách nhẹ nhàng, vui tươi hình ảnh cùng đi với nhau trên một hành trình có Chúa Thánh Thần dẫn dắt.
3. Tôi tìm thấy tôi trong Hội thánh hiệp hành
Qua cuộc khảo sát nhỏ, chúng ta thấy có những người chưa nghe nói về Hội thánh hiệp hành, và chưa nói đến sống hiệp hành trong Hội thánh. Chúng ta cũng thấy có những người đã từng được nghe và thảo luận về hiệp hành trong các buổi hội thảo ngắn nhưng chưa thực hành bao nhiêu trong lối sống hiệp hành. Tuy thế cũng có nhiều giáo dân vui mừng vì mình được là thành viên sống trong Hội thánh hiệp hành. Ở đó có nhiều người yêu thương nhau: tha thứ cho nhau, tin tưởng nhau, chịu đựng nhau. Họ được sống trong một cộng đoàn, một Hội thánh nhỏ như một gia đình, không tự cao, tự mãn, giả hình… nhưng biết gặp gỡ, lắng nghe, cầu nguyện, hiệp thông với nhau và cùng tham gia vào công việc chung, cùng nhau phân định trong Thánh Thần, cùng nhau sống sứ vụ muối men cho môi trường chung quanh mình. Thực sự họ là những người đang cùng nhau cất bước, hành trình theo lối sống hiệp hành.
Nhiều lúc chúng ta đã tìm thấy bóng dáng của hội đoàn mình, giáo xứ mình trong Hội thánh hiệp hành. Tôi cũng tìm thấy tôi đang trong Hội thánh hiệp hành. Vậy làm thế nào để chúng ta giữ mãi được ân sủng hiệp hành trong Giáo hội? Lạy Chúa, xin cho chúng con hoán cải hơn nữa và ban ân sủng cho chúng con kiên trì sống hiệp hành với Hội thánh.
Hồi tâm
1) Là các thành viên trong Hội đồng mục vụ giáo xứ và hội đoàn tông đồ giáo dân, tôi tìm thấy mình trong Hội thánh hiệp hành chưa? Dấu hiệu nào cho tôi nhận ra? Tôi phải làm gì để được ở trong Hội thánh hiệp hành?
2) Bạn có những kinh nghiệm nào và cách nào có thể giúp cộng đoàn giáo xứ hay các thành viên trong hội đoàn mình biết sống hiệp thông, tham gia và sống sứ vụ của Kitô hữu?
3) Tìm hiểu về hiệp hành, cầu nguyện, gặp gỡ, lắng nghe, chia sẻ, tham gia vào các nhóm nhỏ, tham gia các hoạt động của Hội thánh, phát triển tốt các mối quan hệ… Những phương cách nào có thể giúp bạn dấn thân vào hành trình hiệp hành, và khi nào bạn có thể làm?
Phanxicô Xaviê Nguyễn Thái
Bài viết thao khảo tài liệu Synod; xem 1 Cr 12; Lc 24,13-35
Trích Bản tin Hiệp Thông / HĐGMVN, Số 145 (Tháng 01 & 02 năm 2025)