Đại hội toàn thể năm 2025 của Hàn lâm viện Tòa Thánh về Sự sống, với chủ đề “Tận thế? Khủng hoảng, Trách nhiệm, Hy vọng,” đang diễn ra từ ngày 03 – 05 tháng 3 tại Viện Augustinianum ở Roma. Đại hội quy tụ các nhà khoa học đoạt giải Nobel, các nhà hành tinh học, vật lý, sinh học, cổ nhân học, thần học và sử học.Nhân dịp này, hôm mồng 03/3, từ bệnh viện Gemelli, Đức Thánh Cha gửi đến các tham dự viên Đại hội một sứ điệp. Sau đây là toàn văn Việt ngữ Sứ điệp của Đức Thánh Cha:
SỨ ĐIỆP ĐỨC THÁNH CHA
GỬI CÁC THAM DỰ VIÊN ĐẠI HỘI TOÀN THỂ NĂM 2025 CỦA HÀN LÂM VIÊN TÒA THÁNH VỀ SỰ SỐNG
“TẬN THẾ? KHỦNG HOẢNG, TRÁCH NHIỆM, HY VỌNG”
[Ngày 3-5 tháng 3 năm 2025, Viện Augustinianum]
Quý học giả thân mến,
Tôi luôn cảm thấy vui mừng khi được ngỏ lời với những người làm khoa học, cũng như với những ai trong Giáo hội không ngừng nuôi dưỡng cuộc đối thoại với thế giới khoa học. Cùng nhau, quý vị có thể phục vụ cho sự sống và công ích. Tôi xin chân thành cảm ơn Đức Tổng Giám mục Paglia và quý cộng sự vì sự tận tụy phục vụ của họ cho Hàn lâm viện Tòa Thánh về Sự sống.
Trong Đại hội toàn thể năm nay, quý vị đã đề xuất xem xét một vấn đề mà ngày nay được định nghĩa là “đa khủng hoảng” (polycrisis). Đây là một chủ đề liên quan đến một số khía cạnh nền tảng trong hoạt động nghiên cứu của quý vị trong các lĩnh vực sự sống, sức khỏe và chăm sóc. Thuật ngữ “đa khủng hoảng” gợi lên tính chất bi đát của thời điểm lịch sử mà chúng ta đang chứng kiến, trong đó chiến tranh, biến đổi khí hậu, khủng hoảng năng lượng, dịch bệnh, hiện tượng di cư và đổi mới công nghệ đan xen với nhau. Sự kết hợp của những vấn đề nghiêm trọng này, vốn đang tác động đến nhiều khía cạnh của đời sống, khiến chúng ta phải tự vấn về vận mệnh của thế giới và cách chúng ta hiểu về nó.
Bước đầu tiên cần thực hiện là xem xét kỹ lưỡng hơn về cách chúng ta hình dung thế giới và vũ trụ. Nếu không làm điều này, và nếu chúng ta không nghiêm túc phân tích sự kháng cự sâu xa của mình đối với sự thay đổi, cả ở cấp độ cá nhân lẫn xã hội, thì chúng ta sẽ tiếp tục lặp lại cách thức đã từng áp dụng với các cuộc khủng hoảng trước đây, ngay cả với những cuộc khủng hoảng rất gần đây. Hãy nghĩ đến đại dịch Covid: có thể nói rằng chúng ta đã “phung phí” nó; lẽ ra, chúng ta có thể tận dụng cơ hội này để thúc đẩy sự biến đổi sâu sắc hơn về lương tâm và thực hành xã hội (x. Tông huấn Laudate Deum, 36).
Và một bước quan trọng khác để tránh rơi vào trạng thái trì trệ, bám víu vào những điều chắc chắn, thói quen và nỗi sợ hãi của mình, chính là biết lắng nghe một cách cẩn trọng những đóng góp từ các lĩnh vực tri thức khoa học. Chủ đề lắng nghe mang tính quyết định. Đây là một trong những từ khóa của toàn bộ tiến trình hiệp hành mà chúng ta đã khởi xướng và hiện đang trong giai đoạn thực thi. Do đó, tôi đánh giá cao cách thức mà quý vị thực hiện, vì nó phản ánh phong cách này. Tôi nhận thấy trong đó một nỗ lực để thực hành ngay trong lĩnh vực chuyên môn của quý vị điều mà Thượng Hội đồng đã gọi là “ngôn sứ xã hội” (Tài liệu Cuối cùng, 47). Trong sự gặp gỡ với con người và những câu chuyện của họ, cũng như trong việc lắng nghe tri thức khoa học, chúng ta nhận ra rằng những chuẩn mực của mình về nhân học và văn hóa cần được xem xét lại một cách sâu sắc. Đây cũng chính là nguồn gốc của ý tưởng thành lập các nhóm nghiên cứu về một số chủ đề đã nổi lên trong tiến trình hiệp hành. Tôi biết rằng một số anh chị em đang tham gia vào các nhóm này, đồng thời cũng đánh giá cao những công trình mà Hàn lâm viện Tòa Thánh về Sự Sống đã thực hiện trong những năm qua—một công việc mà tôi hết lòng tri ân.
Việc lắng nghe khoa học không ngừng mang đến cho chúng ta những kiến thức mới. Hãy nghĩ đến những điều khoa học tiết lộ về cấu trúc của vật chất và sự tiến hóa của các sinh vật: từ đó xuất hiện một cách nhìn về tự nhiên năng động hơn rất nhiều so với quan niệm thời Newton. Cách chúng ta hiểu về “sự sáng tạo liên tục” cần được diễn giải lại, với nhận thức rằng công nghệ sẽ không phải là điều cứu rỗi chúng ta (x. Thông điệp Laudato si’, 101). Việc ủng hộ sự nới lỏng quy định mang tính vị lợi và chủ nghĩa tân tự do toàn cầu đồng nghĩa với việc áp đặt luật của kẻ mạnh như quy tắc duy nhất; và đây là một luật lệ làm mất đi tính nhân bản.
Chúng ta có thể lấy Cha Teilhard de Chardin làm ví dụ cho kiểu nghiên cứu này, và nỗ lực của ngài – dĩ nhiên còn mang tính cục bộ và chưa hoàn thiện, nhưng táo bạo và đầy cảm hứng – nhằm đi vào cuộc đối thoại nghiêm túc với khoa học, thực hành một cách tiếp cận mang tính liên ngành. Đây là một lộ trình đầy rủi ro, dẫn chúng ta đến câu hỏi: “Tôi tự hỏi liệu có cần ai đó ném hòn đá xuống ao – thậm chí chấp nhận bị ‘loại trừ” – để mở ra con đường hay không” (Trích dẫn từ B. DE SOLANGES, Teilhard de Chardin. Témoignage et étude sur le développement de sa pensée, Toulouse 1967, 54). Chính từ đó, ngài đã đưa ra những trực giác của mình, tập trung vào khái niệm mối tương quan và sự phụ thuộc lẫn nhau giữa mọi sự vật, đặt homo sapiens vào một mối liên kết chặt chẽ với toàn bộ hệ thống sinh giới.
Những cách diễn giải về thế giới và sự tiến hóa của nó, cùng với những hình thức liên kết chưa từng có đi kèm, có thể mang lại cho chúng ta những dấu chỉ của hy vọng—điều mà chúng ta đang kiếm tìm với tư cách là những người hành hương trong Năm Thánh này (x. Sắc chỉ Spes non confundit, 7). Hy vọng chính là thái độ nền tảng nâng đỡ chúng ta trên hành trình. Đó không phải là sự chờ đợi trong cam chịu, mà là một nỗ lực nhiệt thành hướng đến sự sống đích thực — một sự sống vượt xa khỏi những giới hạn chật hẹp của cá nhân. Như Đức Giáo hoàng Biển Đức XVI đã nhắc nhở, hy vọng “liên kết với một sự hiệp thông sống động với một “dân tộc”, và với mỗi cá nhân, sự sống ấy chỉ có thể đạt được trong cái “chúng ta” này” (x. Thông điệp Spe salvi, 14).
Chính vì chiều kích cộng đồng của niềm hy vọng này mà, khi đối diện với một cuộc khủng hoảng phức tạp và mang tính toàn cầu, chúng ta được mời gọi trân trọng những công cụ có tầm ảnh hưởng rộng lớn. Thật đáng tiếc, chúng ta đang chứng kiến sự suy giảm dần dần tầm quan trọng của các tổ chức quốc tế, vốn cũng đang bị xói mòn bởi những quan điểm thiển cận, chỉ quan tâm đến việc bảo vệ lợi ích cục bộ và quốc gia. Tuy nhiên, chúng ta vẫn phải kiên quyết dấn thân để xây dựng “những tổ chức thế giới hiệu quả hơn, được trang bị khả năng thúc đẩy công ích toàn cầu, xóa bỏ nạn nghèo đói, đồng thời bảo vệ vững chắc các quyền con người nền tảng” (x. Thông điệp Fratelli tutti, 172). Bằng cách này, chúng ta cổ võ một chủ nghĩa đa phương không phụ thuộc vào những hoàn cảnh chính trị nhất thời hoặc lợi ích của một số ít, mà có hiệu quả bền vững (x. Tông huấn Laudate Deum, 35). Đây là một nhiệm vụ cấp bách liên quan đến toàn thể nhân loại.
Bối cảnh rộng lớn của những động lực và mục tiêu này cũng chính là phạm vi của Đại hội và công việc của quý vị, những thành viên thân mến của Hàn lâm viện Tòa Thánh về Sự sống. Tôi phó thác quý vị cho sự chuyển cầu của Đức Maria, Ngai tòa của Hy vọng và Mẹ của lẽ cậy trông, “khi chúng ta, dân lữ hành, dân của sự sống và vì sự sống, vững tin tiến về phía ‘trời mới và đất mới’ (Kh 21,1)” (Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II, Thông điệp Evangelium vitae, 105).
Tôi ưu ái ban phép lành cho tất cả quý vị và công việc của quý vị.
Rôma, từ Bệnh viện “Gemelli”, ngày 26 tháng 02 năm 2025
PHANXICÔ
Nt. Anna Ngọc Diệp, OP
Dòng Đa Minh Thánh Tâm
Chuyển ngữ từ: vatican.va (03/3/2025)