Lý do vì sao cấm bánh thánh không có chất gluten

Trong thư công bố ngày 8 tháng 7, Bộ Phụng tự xác nhận bánh hoàn toàn không có chất gluten là bánh không hợp lệ để cử hành Phép Thánh Thể”. Một công bố chính thức dựa trên sự thấu hiểu những gì mà theo Giáo hội là thể trạng của bánh. Nhưng cũng do địa vị đặc biệt của Phép Thánh Thể trong lãnh vực bí tích công giáo.

Có những lãnh vực mà các quy tắc giáo luật có thể được chú giải theo bối cảnh xã hội văn hóa được ghi trong Giáo hội. Nhưng trường hợp của Phép Thánh Thể thì không được như vậy, văn bản luật ghi chính xác các chi tiết quy định cho sự hợp lệ của bí tích.

Địa vị cao cả của Phép Thánh Thể

Vì thế, giáo luật số 924 quy định “Lễ tế cực thánh phải được dâng bằng bánh và rượu có pha một chút nước. Bánh phải làm bằng men nguyên chất và phải vừa mới làm để không bị hư. Rượu phải là rượu nho và không hư”.

Những điểm chính xác như vậy nhằm tôn rõ địa vị cao cả của Phép Thánh Thể, nguồn và đỉnh của lãnh vực bí tích công giáo. Đối với Giáo hội, Phép Thánh Thể trước hết không phải là một hành vi của Chúa Kitô như trong bí tích hòa giải, nhưng chính là Chúa Kitô. Vì thế, tất cả các bí tích khác đều bắt nguồn từ Phép Thánh Thể, vì đó là nguồn cội. Và tất cả đều dẫn về Phép Thánh Thể.

Công đồng Trente – đỉnh của cải cách ứng đối công giáo – đã phụ thêm ba trạng từ để định rõ sự hiện diện của Chúa Kitô trong Phép Thánh Thể: “một cách thật sự, một cách thực tại, một cách bản thể”. Khi dâng bánh và rượu, khía cạnh thực nghiệm của bánh và rượu vẫn còn nhưng bản thể biến thành mình và máu của Chúa Kitô. Đó là điều Giáo hội gọi là “biến đổi bản thể”.

Còn bánh là gì?

Một sự biến đổi để thành điều kiện thiết yếu cho bánh và rượu, vì Phúc Âm nêu lên các yếu tố này (cf. Mt 26,26-29; Mc 14,22-25; Lc 22,15-20). Và điểm nêu lên ở đây là phải biết thế nào là bánh. Nói một cách nôm na, đó là bột và nước. Nhưng bột là gì? Theo Bộ Phụng tự, bột phải có một liều lượng tối thiểu chất gluten, vì thế không phải là bánh nếu bánh không có các chất đạm gluten này, và dĩ nhiên sẽ không là Mình Chúa Kitô nếu bánh không có chất gluten.

Trong thư gởi các giám mục, Bộ Phụng tự nêu chính xác, “là hợp lệ, các bánh thánh chỉ bỏ bớt một ít gluten và các bánh thánh chứa một lượng gluten đủ để bảo đảm quy trình làm bánh, không thêm vào đó các chất lạ và không được làm theo quy trình có thể làm biến chất của bánh”.

Ngược lại, theo Bộ Phụng tự “chất liệu làm bánh thánh dùng các sản phẩm bị biến đổi gène được cho là chất liệu hợp lệ”. Phải hiểu các sản phẩm bị biến đổi gène không cản trở bánh không thành là bánh, nhưng không có chất gluten thì bánh không phải là bánh.

Nếu một tín hữu công giáo không hấp thụ được gluten thì sao? Theo giáo luật (điều luật số 926), thì họ có thể rước lễ chỉ bằng rượu và như vậy cũng xem như họ được nhận bí tích Thánh Thể. Cũng có một giải pháp khác cho tín hữu công giáo không hấp thụ được chất gluten, và vì lý do này khác cũng không muốn dùng rượu, thì theo Bộ Phụng tự “nước nho (tươi hay hộp) mà trong quy trình sản xuất đã ngưng việc lên men thì không làm biến chất của nho, nên cũng là một chất liệu hợp lệ cho Phép Thánh Thể”.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch